Nghị luận Cuộc đời là nơi xuất phát và cũng là đích đến của văn học

[adminbao]

Cuộc đời chính là bức tranh vô giá mà Thượng đế đã ban tặng cho con người. Trong cuộc đời, con người phải trải qua những hạnh phúc, đắng cay, những thành công, thất bại… Thượng đế muốn con người cảm nhận được những mùi vị của cuộc đời, hiểu được ý nghĩa của nó và mang đến cho nó những điều tốt đẹp. Đôi khi con người không thể nói suông những cảm xúc mà phải thông qua lăng kính của văn học mới có thể bộc lộ được hết ý nghĩa của nó. Vì thế, nhà thơ Tố Hữu đã nhận định: “ Cuộc đời là nơi xuất phát cũng là nơi đi tới của văn học”. Văn học chính là người bạn đồng hành của con người qua mọi thời đại.

“Văn học là nhân học”. Văn học gắn bó với con người từ thuở xa xưa. Từ khi còn nhỏ ta đã được nghe những bài vè, những câu ca dao ấm tình dân tộc rồi đến những bài thơ, bài văn tuổi học trò…Văn học vô hình nhưng hữu hình. Có thể nói con người làm nên văn học nghĩa là đã tạo nên cuộc sống của chính mình.

Cuộc đời là nơi xuất phát của văn học. Văn học-hai chữ tuy giản đơn nhưng ý nghĩa của nó thật sự to lớn. Từ cuộc đời, từ những suy nghĩ, cảm xúc, văn học được hình thành. Nó thổi vào văn học sự sống, sức cuốn hút cả nhân loại. Cuộc đời giúp văn học được sống và đến với trái tim, khối óc của mỗi con người và giữ cho mình một góc riêng ở đấy. Từ cuộc đời, văn học mới có thể thể hiện mình. Văn học bắt đầu là viết về con người, về cuộc sống. Trong suốt thời gian tồn tại, văn học đi sâu vào những tâm tư tình cảm của con người. Văn học viết nên những điều mà con người không thể diễn đạt được bằng chính lời nói của họ, viết về những khía cạnh trong cuộc sống, về những suy nghĩ của con người trong từng hoàn cảnh mà họ trải qua, đưa ra những nhận định, sự đồng cảm và khát vọng sống của con người. Dần về sau, văn học đi sâu vào cuộc đời của con người. Nó tìm hiểu sâu sắc hơn về cái nhìn của con người đối với sự việc. Nó thấu hiểu hơn về những suy nghĩ của con người…Rồi đến một ngày, văn học đạt đến đỉnh cao: cuộc sống không thể thiếu đi những câu ca dao, những câu thơ, những câu chuyện đồng cảm…Văn học ngày càng khẳng định mạnh mẽ hơn vị trí của mình trong cuộc sống. Thế là đích đến cuối cùng của văn học cũng chính là cuộc đời-nơi mà văn học muốn chinh phục.

Khi có văn học, cuộc sống mới thật sự có ý nghĩa. Văn học là đại diện cho suy nghĩ, cho tinh thần của con người đối với cuộc đời. Nhà văn Leptonxtoi đã nói: “Một tác phẩm nghệ thuật là kết quả của tình yêu. Tình yêu con người, ước mơ cháy bỏng vì một xã hội công bằng, bình đẳng bái ái luôn luôn thôi thúc các nhà văn sống và viết, vắt cạn kiệt những dòng suy nghĩ, hiến dâng bầu máu nóng của mình cho nhân loại." Văn học truyền cho con người ngọn lửa để nói lên những đồng cảm, những bất mãn mà con người phải chịu đựng. Văn học lên tiếng thay con người: mang tình yêu đến với cái đẹp và phản ánh những cái xấu xa, đê hèn. Cuộc sống được nói lên qua cái nhìn của văn học để làm nên những tuyệt tác. Như Truyện Kiều của Nguyễn Du, một người con gái tài sắc vẹn toàn như Kiều lại phải chịu một cuộc sống éo le, cảm động lòng người. Văn học làm nên Truyện Kiều để rồi từ đó làm nên văn học. Đọc Kiều, Tố Hữu đã viết:

“Trải qua một cuộc bể dâu
Câu thơ còn đọng nỗi đau nhân tình
Nổi chìm kiếp sống lênh đênh
Tố Như ơi, lệ chảy quanh thân Kiều!”

Không có văn học thì làm sao Tố Hữu có thể viết nên những nỗi xót thương cho thân phận con người như thế?

Nhờ có văn học, tình yêu thương giữa người với người được thể hiện với nhau. Từ những đâu ca dao, dân ca, những đôi trai gái yêu nhau có thể nói lên tiếng lòng :

“ Bây giờ mận mới hỏi đào
Vườn hồng đã có ai vào hay chưa
Mận hỏi thì đào xin thưa
Vườn hồng có lối nhưng chưa ai vào”.

Hay nhưng câu nói về tình cảm gia đình:

“Nước biển mênh mông không đông đầy tình mẹ
Mây trời lồng lộng không phủ kín công cha.”…

Văn học thể hiện phong phú, đa dạng cuộc sống của con người. Văn học viết về người. Văn học viết về loài vật, cỏ cây. Văn học viết về phong cảnh…Đến với cánh cửa của văn học là đến với đại dương bao la rộng lớn mà chẳng nhà khoa học nào có thể đo đạt được. Nhắc đến tuyệt tác của văn học, không ai không nhớ đến câu chuyện tình Romeo và Juliet của William Shakespeare, một câu chuyện tình cảm động lòng người và sống mãi cùng thời gian. Văn học sánh cùng với thời đại. Cuộc sống ngày một thay đổi, văn học vẫn theo đuổi, vẫn nắm bắt những đổi mới về suy nghĩ của con người, cuộc sống. Thời phong kiến, dưới bức tường của lễ giáo, những quy chế hà khắc, nhiều nhà thơ đã viết nên những câu thơ, vài văn đáp ứng với thời đại ấy. Ngày nay, cuộc sống thoải mái hơn, phong cách các nhà văn lại khác. Tư duy về một vấn đề trong hai khoảng thời gian là hoàn toàn khác nhau. Chính văn học đã giúp ta nhận ra điều ấy. Con người thay đổi thì văn học thay đổi.

Văn học là minh chứng cụ thể của sự phát triển xã hội qua các thời kì. Văn học là nơi lưu trữ của kí ức và tương lai. Nhờ có văn học, ta có thể trờ về với quá khứ, khi ông cha ta xây dựng đất nước qua Bình Ngô Đại Cáo, Hịch Tướng Sĩ…rồi đến chiến tranh chống Pháp, Mỹ qua bài thơ Bên kia sông Đuống, Khoảng trời hố bom,…Thời gian chênh lệch nhưng nhận thức về cuộc sống vẫn thế. Con người vẫn mong muốn một cuộc sống ấm no, hoà bình, đầy tình yêu thương. Văn học thể hiện khát vọng, ước mơ đối với cuộc sống, đối với tương lai. Từ văn học, con người có thể có nhiều sự đồng cảm, chia sẻ thay vì cứ ôm khư khư cái suy nghĩ ấy cho riêng mình.

Lepmontop đã nói “ Có những đêm không ngủ, mắt rực cháy và thổn thức, lòng tràn ngập nhớ nhung…Khi đó tôi viết”. Cùng ý nghĩa ấy, Nekratxtop nói: “ Nếu những nỗi đau khổ từ lâu bị kiềm chế, nay sôi sục dâng lên trong lòng thì tôi viết”. Qua đó, ta có thể thấy rằng văn học đã đi sâu vào máu thịt của con người. Văn học thể hiện con người. Có những niềm vui, nỗi buồn ta không thể nói ra thì ta phải viết. Viết cho nó thoát ra khỏi sự ức chế, sự kiềm nén trong lòng. Khi ta viết, ta có thể nói lên hết những suy nghĩ của mình, thể hiện chính mình qua từng câu chữ. Nếu không có văn học, con người sẽ ra sao? Chỉ biết giữ những điều ấy trong lòng để rồi một ngày bật khóc khi nó vỡ oà mà chẳng ai chia sẻ? Văn học là sự đồng cảm.

Văn học còn đặt ra vấn đề cho người đọc suy ngẫm và tìm hiểu. Nó đòi hỏi người đọc phải cảm nhận ý nghĩa mà nó muốn nói đến một cách thấu đáo. Văn học khiến người đọc phải chạy theo, phải hồi hộp chờ đợi, căng thẳng và bất ngờ cùng tác giả và tình tiết câu chuyện rồi từ đó đoán được suy nghĩ của tác giả. Từ việc lấy cảm hứng từ cuộc sống, con người, văn học bước đi để đến một ngày chính văn học lại là một phần không thể thiếu của cuộc sống. Không có văn học, cuộc sống chỉ đơn thuần là sống mà không có bất cứ bất kì ý nghĩa nào ẩn bên trong nó.

Thời đại mới, con người với những suy nghĩ tiêu cực đã làm văn chương càng bị mai một đi khi chế lại các lời thơ, lời văn một cách hàm hồ. Có những con người đem văn chương ra làm một trò đùa. Họ viết nên những lời thơ thô tục, thiếu thẩm mĩ. Họ dùng những từ ngữ thay vì để viết nên những lời hoa mĩ để phục vụ cho mục đích xấu của họ. Thật đáng buồn thay cho những người không trân trọng cuộc sống của chính mình.

Văn học như một bộ mặt phản ánh thời đại và phong cách của một đất nước. Văn học chứng tỏ lịch sử và tinh thần của dân tộc. Vì thế, xã hội ngày càng phát triển thì con người phải càng biết trân trọng nét văn hoá của mình. Văn học chính là sự sống, là ngọn lửa của cuộc đời. Hãy thắp sáng thêm ngọn lửa ấy để nó có thể mãi mãi trường tồn, soi sáng cho con người, hướng con người đến những chân-thiện-mĩ.

Cuộc đời làm nên văn học và cũng chính văn học làm nên cuộc đời. Những khía cạnh của cuộc đời với những cảm xúc đã tạo nên một nền văn học. Văn học đi vào lòng người, chia sẻ, cảm thông rồi lại chinh phục trái tim ấy. Văn học khiến con người phải cảm phục trước những lời nói mà nó đưa đến với cuộc đời. Văn học sống khi có con người và con người chỉ sống khi có văn học. “Cuộc đời là nơi xuất phất cũng là nơi đi tới của văn học”-Tố Hữu nói quả không sai tí nào.