I/ Cách viết phần mở bài: 
  
1.	Mục đích : 
  
  Mục đích của phần mở bài là nhằm giới thiệu vấn đề mà mình sẽ viết, sẽ  trao đổi, bàn bạc trong bài. Vì thế, khi viết Mở bài thưc chất là trả  lời câu hỏi : Anh (chị ) định viết, định bàn bạc vấn đề gì ? Các cách mở  bài dễ viết nhất : 
  
 a. Mở bài trực tiếp : Tức là trả lời thẳng vào việc đó. 
  
       Ví dụ : Phân tích bài thơ “Đồng chí” của Chính Hữu. 
  
            Mở bài trực tiếp : Nói đến Chính Hữu không thể khong nói đến  bài thơ           “Đồng chí”.Bài thơ như một điểm sáng trong tập “Đầu  súng trăng treo”- tập thơ viết về đề tài người lính của ông. 
  
  b. Mở bài gián tiếp: Tức  là dẫn ra một ý khác có liên quan gần gũi, sau đó, nêu vấn đề sẽ bàn  trong bài. Để bài viết có không khí tự nhiên và có chất văn, người ta  thường mở bài theo kiểu gián tiếp. Có nhiều cách mở bài gián tiếp này  nhưng tựu trung có 4 cách cơ bản: 
  
  Cách 1: Diễn dịch (suy diễn ) 
  
        Cách 2: Quy nạp 
  
        Cách 3: Tương liên (tương đồng ) 
  
        Cách 4: Tương phản (đối lập ) 
  
  Dù viết mở bài gián tiếp theo cách nào thì trong đó cũng cần làm rõ 3 vấn đề: 
  
 * Nêu ngắn gọn về tác giả, tác phẩm, xuất xứ. 
* Nêu vấn đề (dựa vào gợi ý ở đề bài )       
* Nêu cảm nhận của mình về vấn đề. 
  
 3.	Một số vấn đề cần tránh : 
  
-	Tránh dẫn dắt vòng vo quá xa mãi mới gắn được vào việc nêu vấn đề. 
-	Tránh ý dẫn dắt không liên quan gì đến vấn đề sẽ nêu. 
-	Tránh nêu vấn đề quá dài dòng, chi tiết, có gì nói hết luôn rồi thân bài lại lặp lại những điều đã nói ở phần Mở bài. 
  
4.	Một mở bài hay cần phải : 
  
-	Ngắn gọn: Dẫn dắt thường vài ba câu, nêu vấn đề một vài câu và giới hạn vấn đề một câu. 
  
-	Đầy đủ: (đủ 3 vấn đề ) 
  
-	Độc đáo : gây được sự chú ý của người đọc. 
  
-	Tự nhiên :Giản dị, tự nhiên, tránh vụng vềgượng ép tránh gây cho người đọc khó chịu bởi sự giả tạo. 
  
II. Một số Mở bài tham khảo : 
  
 Đề :Cảm nhận về bức tranh xuân trong đoạn trích “Cảnh ngày xuân”.  
  
 Thời gian vẫn trôi đi và bốn mùa luôn luân chuyển. Con người chỉ xuất  hiện một lần trong đời và cũng chỉ một lần ra đi mãi mãi vào cõi vĩnh  hằng. Nhưng những gì là thơ, là văn, là nghệ thuật đích thực…thì vẫn còn  mãi mãi với thời gian. Truyện Kiều của Nguyễn Du là một tác phẩm nghệ  thuật như thế, đặc biệt là đoạn thơ viết về Cảnh ngày xuân – một mùa  xuân mới mẻ, tinh khôi và giàu sức sống. 
  
 Đề : Cảm nhận về người lính lái xe trong “Bài thơ về tiểu đội xe không kính” 
  
 Có những tác phẩm đọc xong, gấp sách lại là ta quên ngay, cho đến lúc  xem lại ta mới chợt nhớ là mình đã đọc rồi. Nhưng cũng có những cuốn  sách như dòng sông chảy qua tâm hồn ta để lại những ấn tượng chạm khắc  trong tâm khảm.“Bài thơ về tiểu đội xe không kính” là một tác phẩm như  thế. Nhà thơ Phạm Tiến Duật đã xây dựng một tượng đài bằng thơ về người  chiến sĩ hồn nhiên, ngang tàng và ngạo nghễ thời đại chống Mĩ. 
  
  
 Đề : Phân tích khổ thơ đầu của bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá” của Huy Cận. 
  
                    Chàng Huy Cận khi xưa hay sầu lắm 
                    Nỗi nhớ thương không biết đã tan chưa? 
                                                                       (Mai sau) 
  
  Trước cách mạng tháng Tám, thơ Huy Cận thường u sầu ảo não. Nhưng từ  khi cách mạng tháng Tám thành công đã tiếp thêm cho thơ ông một luồng  sinh khí mới, những trang thơ dạt dào niềm vui khi viết về cuộc sống  mới, con người mới. Bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá” là một tác phẩm mang  cảm xúc  như thế. Nó đã ghi lại hành trình đẹp đẽ của đoàn thuyền: ra  khơi lúc hoàng hôn, đánh cá lúc trăng lên và trở về lúc bình minh. Nhưng  có lẽ khung cảnh đẹp đẽ và hùng vĩ nhất là lúc đoàn thuyền ra khơi được  thể hiện rõ trong khổ thơ đầu. 
  
 Đề : Phân tích nhân vật Chí Phèo trong bài thơ cùng tên của Nam Cao. 
  
 Khi “Tắt đèn” của Ngô Tất Tố và “Bước đường cùng” của Nguyễn Công Hoan  ra đời, tôi chắc ít ai nghĩ rằng, thân phận người nông dân dưới ách đế  quốc phong kiến lại có thể có một nỗi khổ nào hơn những nỗi khổ của chị  Dậu, anh Pha. Nhưng khi Chí Phèo bước ra từ những trang sách của Nam  cao, thì người ta mới nhận ra rằng đây là hiện thân đầy đủ những gì gọi  là khốn khổ, tủi nhục nhất của người dân cùng ở một nước thuộc địa. 
  
 Bài tập : Cảm nhận về nhân vật Vũ Nương trong t/p “Chuyện người con gái Nam Xương” 
  
 Mở bài 1:  Thuý Kiều là nhân vật chính trong tác phẩm "Truyện Kiều" của Nguyễn Du.  Người đọc có thể cảm nhận được một phần số phận của nhân vật qua các  đoạn trích học trong sách giáo khoa Ngữ văn lớp 9. Đó là các đoạn trích  "Chị em Thuý Kiều"; "Mã Giám Sinh mua Kiều" và "Kiều ở lầu Ngưng Bích".  
  
Mở bài 2: Nguyễn Thành Long là một cây bút chuyên về truyện ngắn.  Ông đã rất thành công ở các tác phẩm khai thác đề tài về những con người  lao động mới trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội. Một trong những  tác phẩm tiêu biểu của ông là truyện ngắn "Lặng lẽ Sa Pa". Tác phẩm  không chỉ vẽ ra một bức tranh thiên nhiên đẹp và thơ mộng mà còn là lời  ca ngợi những con người đang ngày đêm miệt mài lao động cống hiến cho Tổ  quốc.  
  
=> Đây là cách mở bài gián tiếp: Khái quát sự nghiệp sáng tác của tác giả đến tác phẩm cụ thể.  
  
 Mở bài 3:  
  
Được xây dựng theo một cốt truyện dân gian "Chuyện người con gái Nam  Xương" của Nguyễn Dữ có thể coi là một tác phẩm hay nhất trong cuốn  "Truyền kỳ mạn lục". Nhân vật chính của tác phẩm là Vũ Thị Thiết (Vũ  Nương) - một người con gái quê ở Nam Xương đẹp người đẹp nết. Không chỉ  có vậy, khi nhắc đến nhân vật này người đọc không thể quên được nỗi oan  khổ vô bờ mà nàng phải chịu vì người chồng đa nghi thô bạo.  
  
=> Đây là cách mở bài gián tiếp: Dẫn dắt vấn đề kèm theo sự đánh giá của người viết.  
  
 4.Nguyễn  Duy thuộc thế hệ nhà thơ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mĩ  cứu nước. Nguyễn Duy nổi tiếng với các  bài thơ như : “Tre Việt Nam”,  “Hơi ấm ổ rơm”, ... Hiện nay, Nguyễn Duy vẫn tiếp tục sáng tác, ông viết  đều những bài thơ tài hoa, đậm chất suy tư. “Ánh trăng” (1978) là một  trong những bài thơ của Nguyễn Duy được nhiều người ưa thích bởi tình  cảm chân thành, sâu sắc, tứ thơ bất ngờ, mới lạ : 
  
  5,   Có một nhà văn đã nói rằng : "Không có câu chuyện cổ tích nào đẹp bằng  chính cuộc sống viết ra". Cuộc chiến tranh chống Mĩ của dân tộc ta với  biết bao câu chuyện đã trở thành huyền thoại được các nhà văn ghi lại  như những câu chuyện cổ tích hiện đại. Trong số ấy phải kể đến "Chiếc  lược ngà" của Nguyễn Quang Sáng. Nhân vật cô bé Thu tám tuổi có một tình  yêu cha đằm thắm, kì lạ, tiêu biểu cho những điều kì diệu mà những con  người Việt Nam đã viết nên. 
  
 6.“Trong cái im lặng của Sa  Pa [...], Sa Pa mà chỉ nghe tên, người ta chỉ nghĩ đến chuyện nghỉ ngơi,  có những người làm việc và lo nghĩ như vậy cho đất nước”. Có những  người làm việc và lo nghĩ cho đất nước, đó là những con người lao động  thầm lặng, hi sinh hạnh phúc cá nhân, tìm hạnh phúc trong lao động. Nhân  vật anh thanh niên trong truyện ngắn “Lặng lẽ Sa Pa” (Nguyễn Thành  Long) là một bức chân dung kí hoạ đẹp đẽ về con người này. 
  
 7.Cuộc  kháng chiến đã qua đi, người lính trong chiến tranh giờ đây đã về với  cuộc sống hàng ngày. Tưởng như sự bận rộn hôm nay sẽ khiến người ta quên  lãng quá khứ. Nhưng có một lúc nào đó trong đời thường những kỉ niệm  chiến tranh lại như  những thước phim quay chậm hiện về. Nguyễn Duy gửi  tới bạn đọc thi phẩm “Ánh trăng” cũng chính là gửi tới bạn đọc thông  điệp : Không nên sống vô tình, phải biết thủy chung nghĩa tình cùng quá  khứ. 
  
 8.Nhà thơ Nguyễn Duy đã viết :  
  
 Ta đi trọn kiếp con người 
Vẫn chưa đi hết những lời mẹ ru 
  
Lời ru của mẹ chính là nguồn năng lượng tinh thần để giúp mỗi chúng ta  trưởng thành nên người. Bởi thế cảm xúc về lời ru của mẹ đã đi vào nghệ  thuật và thơ ca. Nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm cũng xuất phát từ truyền thống  này nhưng có sự sáng tạo rất mới với Khúc hát ru những em bé lớn trên  lưng mẹ. 
  
 9.Đọc “Bếp lửa” của Bằng Việt tôi đã mường  tượng ra một chàng trai trẻ trong cái giá lạnh của mùa đông Ki-ép ở đất  nước U-crai-na xa xôi đương cặm cụi sưởi ấm những nguồn thương qua từng  chữ, từng câu mà được thắp lên ngọn lửa đượm đà của một thời thơ ấu đẹp  đẽ sống bên người bà yêu dấu...Đến nay đã hơn bốn thập kỉ kể từ khi bài  thơ ra đời, ta thực khó rõ đã có bao nhiêu trái tim rung cảm mỗi khi đến  với “Bếp lửa”. Chỉ biết đằng sau mạch cảm xúc dạt dào của hoài niệm kia  sẽ là gì nếu không phải một tình lan tỏa với cái nóng, cái nồng đượm  của “Bếp lửa quê nhà”, với sự ấm áp, ấp iu của “ngọn lửa tình người”. 
  
 10. Đoàn  thuyền đánh cá của Huy Cận là một "bài thơ cuộc đời". Bài thơ được sáng  tác năm 1958 nhân một chuyến đi thực tế ở vùng mỏ Hòn Gai, Cẩm Phả.  Thông qua một đêm đánh cá của đoàn thuyền lớn trên biển, tác giả ca ngợi  kiểu lao động mới mẻ của người lao động tràn đầy lạc quan tin tưởng,  làm chủ thiên nhiên, biển cả bao la. Qua bài thơ ta cảm nhận được không  khí lao động khẩn trương, hăng say, nhộn nhịp của miền Bắc thời kì xây  dựng CNXH. 
  
  11.  Phạm Tiến Duật là một trong những nhà  thơ tiêu biểu của thế hệ nhà thơ trẻ những năm kháng chiến chống Mĩ. Bản  thân là anh bộ đội Trường Sơn, tác giả cảm thông và hiểu rõ tâm tình  người lính, nhất là người chiến sĩ vận tải dọc Trường Sơn chở vũ khí,  quân trang  từ hậu phương lớn ra tiền tuyến lớn. Cùng với thế hệ thanh  niên hăng hái "Xẻ dọc trường sơn đi cứu nước / Mà lòng phơi phới dậy  tương lai" Phạm Tiến Duật mang niềm vui hăm hở của tuổi trẻ ra chiến  trường. Nhà thơ đã tạo cho mình một giọng điệu thơ rất lính : khỏe  khoắn, tự nhiên, tràn đầy sức sống, tinh nghịch tươi vui mà giàu suy  tưởng. Bài thơ về tiểu đội xe không kính là tác phẩm tiêu biểu nhất của  giọng thơ ấy, của hồn thơ ấy. 
  
  12. Phạm Tiến Duật là một  trong những gương mặt xuất sắc của thơ ca Việt Nam thời chống Mĩ cứu  nước. Ông được gọi là "Viên ngọc Trường Sơn của thơ ca" bởi thi sĩ đã  mang cả hào khí thời đại cùng dãy Trường Sơn vào thơ. Đặc biệt mảng thơ  về người lính lái xe của ông đã để lại ấn tượng thật thú vị, đó là "Vết  xe lăn" nóng bỏng trong những bài thơ Trường Sơn thời chống Mĩ. Trong số  những vần thơ thông minh, dí dỏm về người lính lái xe Trường Sơn của  Phạm Tiến Duật, phải kể đến Bài thơ về tiểu đội xe không kính. 
  
 13.Mùa  xuân luôn là nguồn cảm hứng vô tận của các thi nhân. Nguyễn Bính đã  từng đánh thức người nhà quê trong mỗichúng ta bằng “Mùa xuân xanh”,Hàn  Mạc Tử thì bâng khuâng xao xuyến nơi đất khách quê người với “Mùa xuân  chín” .Còn ‘‘Mùa xuân xuân nho nhỏ’’củaThanh Hải lại là tâm nguyện sau  cùngcủa ông về tình yêu cuộc sống,về khát vọng được cống hiến sức lực  của mình cho đất nước khi ông sắp lâm chung. 
  
  
   14.      Nếu là con chim chiếc lá 
                                                  Thì chim phải hót, lá phải xanh 
                                                  Lẽ nào vay mà không có trả 
                                                  Sống là cho đâu chỉ nhận riêng mình 
  
     Một nhà thơ đã từng viết như vậy song chỉ đến khi đọc truyện ngắn  “Lặng lẽ Sa Pa” của Nguyễn Thành Long, tiếp xúc với các nhân vật trong  tác phẩm đặc biệt là anh thanh niên ta mới thấy thấm thía hơn ý nghĩa  của những vần thơ trên. Anh thanh niên trong tác phẩm là người có những  phẩm chất đáng quí: cởi mở, hiếu khách, yêu công việc, khiêm tốn và có  phong cách thật đẹp. 
  
  15.  Nguyễn Thành Long là một cây  bút có tên tuổi về truyện ngắn được nhiều bạn đọc ưa thích. Các tác phẩm  của ông thường phản ánh các cuộc sống sôi động đang diễn ra hàng ngày,  hàng giờ trên đất nước. Truyện ngắn “Lặng lẽ Sa Pa” là truyện ngắn như  vậy. Truyện đã khắc hoạ được chân dung của người lao động mới, đó là anh  thanh niên với những phẩm chất đáng quí: cởi mở, hiếu khách, yêu công  việc, khiêm tốn và có phong cách thật đẹp. 
  
 16.Cuộc kháng  chiến chống Mỹ cứu nước của nhân dân ta đã góp thêm những trang vàng  vào lịch sử dân tộc. Đã có rất nhiều văn nghệ sẽ đã có được cảm hứng  sáng tác từ đề tài này. Chính vì vậy đây cũng là giai đoạn văn học có  nhiều thành công góp phần làm rạng rỡ nền văn học nước nhà. "Những ngôi  sao xa xôi" của nữ tác giả Lê Minh Khuê là một trong những đóng góp như  vậy. Nhân vật chính của tác phẩm là Phương Định - một cô gái đã để lại  ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc.  
  
 17.Chúng ta đã  từng biết đến hình ảnh những chiến sĩ lái xe Trường Sơn qua tác phẩm  "Bài thơ về tiểu đội xe không kính" của Phạm Tiến Duật. Họ là những  chiến sĩ trẻ trung sôi nổi can trường mang trong mình khát vọng thống  nhất non sông. Và một lần nữa chúng ta lại được gặp hình ảnh những con  người gan dạ trẻ trung trên tuyến đường Trường Sơn qua tác phẩm "Những  ngôi sao xa xôi" của Lê Minh Khuê. Đó là ba cô gái nhỏ nhắn xinh xắn  trong một tổ trinh sát mặt đường. Nhân vật chính trong tác phẩm và cũng  là người kể chuyện là Phương Định - một cô gái Hà Nội. Nhân vật đã để  lại ấn tượng sâu sắc trong lòng đông đảo bạn đọc.  
  
 18.Trong vô số những nạn nhân của xã hội phong kiến có một tầng lớp  mà hết thảy các nhà văn nhân đạo đều đau sót trân trọng và tập chung  viết về họ đó là người phụ nữ. trong số những tác phẩm viết về đề tài  này nổi bật nhất phảI kể đến truyện Kiều của Nguyễn Du  ở cuối thế kỉ 18  đầu thế kỉ 19. Nhân vật Thuý Kiều là điển hình cho những người phụ nữ  tài sắc vẹn toàn, đức hạnh thanh cao nhưng lại bị cuộc đời vùi dập, xô  đẩy vào những đau thương bất hạnh. Ta sẽ thấy rõ điều đó qua các đoạn  trích: “Chị em Thuý Kiều”, “Mã giám Sinh mua Kiều”, “Kiều ở lầu Ngưng  Bích”. 
  
   19. Là cây bút chuyên về truyện ngắn ,trong  chiến tranh  Lê Minh Khuê viết về cuộc sống chiến đấu của tuổi trẻ ở  tuyến đường Trường Sơn . “Những ngôi sao xa xôi” là tác phẩm đầu tay của  bà ,được viết năm 1971 giữa lúc cuộc kháng chiến chống Mỹ của dân tộc  đang diễn ra rất ác liệt.Truyện giúp  ta hiểu hơn về cuộc sống của những  cô gái thanh niên xung phong trên một cao điểm ở tuyến đường Trường Sơn  . 
  
 20.Gấp lại truyện ngắn “Lặng lẽ Sa pa ”của Nguyễn  Thành Long  lòng ta cứ xao xuyến vấn vương trước vẻ đẹp của những con  người ,trước những tình cảm chân thành, nồng hậu trong một cuộc sống đầy  tin yêu .Dù được miêu tả ít hay nhiều nhân vật nào của “Lặng lẽ Sa pa”  cũng hiện lên với nét cao quí đáng khâm phục .Trong đó anh thanh niên  làm công tác khí tượng kiêm vật lý địa cầu đã để lại cho chúng ta nhiều  ấn tượng khó phai mờ . 
  
 21.Kim Lân là nhà văn có vốn sống  vô cùng phong phú và sâu sắc về nông thôn Việt Nam.Các sáng tác của ông  đều xoay quanh cảnh ngộ và sinh hoạt của người nông dân . Văn bản  “Làng” đươc sáng tác vào thời kỳ đầu của cuộc kháng chiến chống thực dân   Pháp ,với nhân vật chính  là ông Hai ,một lão nông hiền lành ,yêu làng  ,yêu nước và gắn bó với kháng chiến . 
  
 22.  Khoảnh khắc  giao mùa có lẽ là khoảnh khắc đẹp đẽ nhất của tự nhiên,nó gieo vào lòng  người những rung động nhẹ nhàng khiến ta như giao hoà, đồng điệu .Khi  chúng ta chưa hết ngỡ ngàng bởi một Xuân Diệu “tựa cửa nhìn xa nghĩ   ngợi gì ” thì đã gặp một Hữu Thỉnh tinh tế ,sâu sắc đến vô cùng qua một  thoáng  “Sang Thu”    . 
  
 23. Cuộc kháng chiến chống Mĩ  cứu n¬ước của dân tộc ta là một bản anh hùng ca bất diệt.Trong những  tháng năm sục sôi khí thế “Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước ”ấy nhân dân  Miền Bắc đã không tiếc sức người,sức của chi viện cho Miền Nam ruột  thịt. Trong những đoàn quân điệp trùng nối nhau ra trận có chàng trai  trẻ Phạm Tiến Duật .Anh được tôi luyện và trưởng  thành trong chiến  tranh và trở thành nhà thơ chiến sỹ .Thơ anh không cuốn hút người đọc  bằng ngôn từ mượt mà,âm điệu du dương mà nó khiến người đọc say bằng  chính sự tự nhiên,sống động,gân guốc,độc đáo và đậm chất lính tráng.“Bài  thơ về tiểu đôi xe không kính” là một thi phẩm tiêu biểu cho hồn thơ đó  . 
  
 24.Trong văn học Việt Nam đã có không ít tác phẩm  mang tên gọi truyền kỳ hoặc có tính chất  truyền kỳ song được tôn vinh  là “ thiên cổ kỳ bút” thì cho đến nay chỉ có một “Truyền kỳ mạn lục” của  Nguyễn Dữ .“Chuyện người con gái Nam Xương” được rút trong tập những  câu chuyện kỳ lạ đó . Nhân vật chính của tác phẩm là Vũ Nương đã để lại  trong lòng người đọc niềm cảm  thương sâu sắc. 
  
    25. Huy  Cận là một trong những nhà thơ tiêu biểu của phong trào Thơ Mới .Sau   cách mạng ông nhanh chóng hoà nhập vào công cuộc kháng chiến vĩ đại và  trường kì của dân tộc.Hoà bình lập lại,từng trang thơ Huy Cận ấm áp hơi  thở của cuộc sống đang lên.Bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá”được sáng tác ở  Hòn Gai năm 1958 nhân một chuyến đi thực tế dài ngày . Bài thơ thực sư  là một bài ca ca ngợi cuộc sống của những con người lao động mới . 
  
  26.  Không biết tự bao giờ trăng đã trở thành nàng thơ,thành người bạn tri  âm tri kỉ của biết bao tâm hồn thi sĩ .Với ánh sáng huyền  diệu,với chu  kì tròn khuyết lạ lùng, trăng đã gợi cho các thi nhân cổ kim nhiều thi  tứ .Trong miền thơ mênh mang ấy, “ánh trăng ”của Nguyễn Duy như một lời  tâm sự chân thành ,đã neo lại trong tâm hồn người đọc những tâm trạng  riêng,những suy ngẫm riêng giàu trăn trở . 
  
   27. Tình  cảm gia đình, tình yêu đối với quê hương xứ sở là những tình cảm nguyên  sơ nhưng cũng thiêng liêng nhất của con người Việt Nam. Lòng yêu thương  con cái, ước mong thế hệ sau nối tiếp xứng đáng truyền thống của tổ  tiên, dân tộc, quê hương là sự thể hiện cụ thể của tình cảm cao đẹp đó.  Nhiều nhà thơ đã giãi bày những sắc thái tình cảm ấy lên trang giấy.  Chúng ta bắt gặp trong bài thơ “nói với con” của tác giả Y Phương một  cách diễn đạt mộc mạc, chân chất của người miền núi những lời tâm tình  thiết tha, những lời dặn dò ân cần, chia sẻ  của người cha đối với con  lòng tự hào về con người và quê hương yêu dấu của mình.  
  
  
   28.     
Cũng như mùa xuân, mùa thu luôn là đề tài gợi nhiều cảm xúc cho các thi  nhân. Mỗi người lại có cách nhìn cách miêu tả rất riêng, mang đậm dấu ấn  cá nhân của mình. Có nhà thơ, mùa thu là dáng liễu buồn, là màu áo mờ  phai, là tiếng đạp lá vàng cuả con nai ngơ ngác. Hữu Thỉnh cũng góp vào  tuyển tập thơ mủa thu của dân tộc 1 cái nhìn mới mẻ. Ông là nhà thơ viết  nhiều, viết hay về những con người, cuôc sống ở nông thôn, về mùa thu.  Những vẩn thơ thu của ông mang cảm xúc bâng khuâng vương vấn trước đất  trời trong trẻo đang chuyển biến nhẹ nhàng. Điều này thể hiện rõ qua bài  "Sang thu" đc ông sáng tác cuối năm 1977. 
  
  
  29.   Bước ra khỏi chiến tranh, mỗi người lính có một ngã rẽ riêng để trở về  với cuộc đời thường nhật. Trong vô vàn cái bãng lặng lẽ trở về ấy, ta  bắt gặp như vô tình cái bãng hình nhà văn Nguyễn Minh Châu. Trở về lặng  lẽ, tiếp tục tìm tòi lặng lẽ, ngòi bút Nguyễn Minh Châu vẫn chứa đựng  những khám phá mới mẻ, sâu sắc, vẫn mang cái nhìn từng trải chắc chắn  của con người đã tôi luyện qua lò lửa chiến tranh. Chính bằng ngòi bút  ấy, nhà văn đã dựng lên một “Bến quê” mang ý nghĩa triết lí, mang đầy  trải nghiệm về một đời người. Có lẽ sẽ chẳng ai gấp lại trang sách “Bến  quê” mà không cảm thấy một nỗi buồn bồi hồi, xúc động trào dâng. Có chút  gì đó se sẽ buồn, có chút gì đó se sẽ xót xa, ân hận nhưng những cảm  nhận sâu sắc về vẻ đẹp bình dị, gần gũi của quê hương thì vẫn còn lắng  đọng mãi mãi trong sâu thẳm tâm hồn mỗi người đọc chúng ta. 
  
  30. Chủ  tịch Hồ Chí Minh - vị cha già kính yêu của dân tộc Việt Nam – đã cống  hiến trọn đời mình vì sự nghiệp giải phóng đất nước. Người ra đi năm  1969, để lại biết bao nỗi thương nhớ và xót xa cho Tổ quốc. Có nhiều nhà  thơ đã viết bài thơ tưởng nhớ về Bác, và “Viếng lăng Bác” của Viễn  Phương là một trong những bài thơ xuất sắc nhất. Chúng ta hãy cùng đến  với bài thơ để cảm nhận được cảm xúc ấy. 
  
  31.      Đã là  người Việt nam, ai lớn lên mà chẳng mang theo, dù ít, dù nhiều hơi ấm  của những lời ru, những lời yêu thương êm đềm khi xưa mẹ hát. Đã mang  trong mình dòng máu Việt, ai mà chẳng có một góc tuổi thơ trong sang,  hồn nhiên, chập chờn theo đôi cánh cò trắng ở nơi sâu thẳm hoài niệm,  tâm hồn. Chế Lan Viên cũng vậy, ông cũng là người Việt Nam, dòng máu  chảy trong huyết quản ông cũng mang tên Lạc Hồng, có lẽ vì thế, trong  thơ ông, dù là suy ngẫm, dù là triết lí, ta vẫn gặp lời ru ầu ơ của mẹ,  ta vẫn thấy kỉ niệm tuổi thơ nồng cháy, ta vẫn nghe trong gió thong thả  nhịp vỗ cánh cò. Và “Con cò” là bài thơ tiêu biểu cho một hồn thơ như  thế, một bài thơ mà chất triết lí, suy tưởng đã hoà làm một với những  lời ca đẹp đẽ nhất ca ngợi tình mẹ, ca ngợi ý nghĩa của những lời hát ru  với cuộc đời mỗi con người. 
  
   33. "Tre xanh, xanh tự bao giờ, 
Chuyện ngày xưa đã có bờ tre xanh. 
Thân gầy guộc, lá mong manh 
Mà sao nên lũy nên thành tre ơi" 
                                 ("Tre Việt Nam" -Nguyễn Duy) 
  
Tên tuổi của Nguyễn Duy gắn liền với bài thơ "Tre Việt Nam". Với một  giọng thơ mộc mạc chân tình, chất thơ sâu lắng, lời thơ như thủ thỉ, tâm  tình, những tác phẩm của Nguyễn Duy đã để lại trong lòng người đọc  những ấn tượng sâu sắc, đẹp đẽ. Bài thơ "Ánh trăng" là một trong những  bài thơ hay của Nguyễn Duy được viết trong những năm đầu sau giải phóng.  Cũng từ chất thơ ấy, giọng thơ ấy, nhà thơ đã đưa vào bài thơ những  trải nghiệm, những triết lý của một cuộc đời chiến đấu, gắn bó với quê  hương, cuộc sống. Qua đó, nhà thơ muốn gửi gắm đến mọi người một bài học  về lòng ân nghĩa, thủy chung. 
  
 34.	Con cò là hình ảnh  quen thuộc với làng quê Việt Nam tự bao đời. Chính vì thế mà từ lúc nào  không biết, hình ảnh cò đã đi vào ca dao, dân ca Việt Nam một cách bình  thường nhưng lại mang ý nghĩa sâu sắc biểu trưng cho hình tượng người  phụ nữ Việt Nam chịu thương chịu khó. Và cũng có khi hình ảnh cò được  mượn để ví cho thân phận người phụ nữ thấp bé trước xã hội phong kiến  lúc bấy giờ. Cảm nhận từ tình mẹ thiêng liêng, cảm nhận vẻ đẹp sâu sắc  của hình ảnh cò, tác giả Chế Lan Viên đã mượn chất liệu là những bài ca  dao, dân ca Việt Nam để dệt nên bài thơ "Con cò" ca ngợi tình mẫu tử  thiêng liêng và nỗi nhọc nhằn nuôi con khôn lớn của người phụ nữ, người  mẹ. Bài thơ đã nhanh chóng được mọi người biết đến và trở thành một  trong những tác phẩm tiêu biểu viết về tình mẹ. 
  
  35.  Nguyễn Thành Long là một trong những cây bút văn xuôi đáng chú ý trong  những năm 60 – 70, chỉ chuyên viết về truyện ngắn và kí. “Lặng lẽ Sa Pa”  là một truyện ngắn nhẹ nhàng có cốt truyện đơn giản nhưng thật thú vị  và ẩn chứa bên trong nhiều ý vị sâu sắc. Tác phẩm như một bài thơ về vẻ  đẹp trong cách sống và suy nghĩ của những con người lao động bình thường  mà cao cả, những con người đầy quan tâm, đầy trách nhiệm đối với đất  nước mà tiêu biểu là anh thanh niên làm công tác quan trắc khí tượng.  Nhân vật anh thanh niên chỉ hiện ra trong chốc lát nhưng vẫn là điểm  sáng nổi bật nhất của bức tranh về phẩm chất và tâm hồn  tốt đẹp của con  người mới trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc mà tác  giả tập trung thể hiện.  
  
  
    36. 
  
 Cách 1 
  
- Chính Hữu là nhà thơ quân đội trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Pháp. 
-	Phần lớn thơ ông hướng về đề tài người lính với lời thơ đặc sắc, cảm xúc dồn nén, ngôn ngữ hàm súc, cô đọng giàu hình ảnh 
-	Bài thơ “Đồng chí” là một trong những bài thơ viết về người lính hay  của ông. Bài thơ đã diễn tả thật sâu sắc tình đồng chí gắn bó thiêng  liêng của anh bộ đội thời kháng chiến. 
  
Cách 2:  
  
Trong cuộc chiến tranh bảo vệ Tổ quốc vĩ đại, hình ảnh người lính mãi  mãi là hình ảnh cao quý nhất, đẹp đẽ nhất. Hình tượng người lính đã đi  vào lòng người và văn chương với tư thế, tình cảm và phẩm chất cao đẹp.  Một trong những tác phẩm ra đời sớm nhất, tiêu biểu và thành công nhất  viết về tình cảm của những người lính Cụ Hồ là “Đồng chí” của Chính Hữu.  Bằng những rung động mới mẻ và sâu lắng, bằng chính sự trải nghiệm của  người trong cuộc, qua bài thơ “Đồng chí”, Chính Hữu đã diễn tả thật sâu  sắc tình đồng chí gắn bó thiêng liêng của anh bộ đội thời kháng chiến.  
  
  
   37.- Huy Cận là nhà thơ nổi tiếng trong phong trào Thơ mới. Sau CM thơ Huy Cận tràn đầy niềm vui, niềm tin yêu cuộc sống mới. 
   -Thiên nhiên vũ trụ là nguồn cảm hứng dồi dào trong thơ Huy Cận và nó mang những nét đẹp riêng. 
- Một trong những bài thơ được nhiều người yêu thích nhất là bài “  Đoàn  thuyền đánh cá” được viết năm 1958 tại vùng biển Quảng Ninh. Với bút  pháp lãng mạn kết hợp hiện thực và nhiều hình ảnh kì vĩ, tráng lệ ,bài  thơ đã ca ngợi thiên nhiên vũ trụ và con người lao động trong cuộc sống  mới ở miền Bắc thời kỳ xây dụng chủ nghĩa xã hội. 
  
38.  Bài thơ “Đồng chí” ra đời vào đầu năm 1948, sau chiến dịch Việt  Bắc của quân và dân ta đánh thắng cuộc tiến công quy mô lớn của thực  dân Pháp cuối năm 1947 lên khu căn cứ địa Việt Bắc. Nhà thơ Chính Hữu  lúc đó là chính trị viên đại đội thuộc trung đoàn Thủ đô, cùng đơn vị  của mình tham gia chiến đấu suốt chiến dịch. Đầu năm 1948 Chính Hữu viết  bài thơ này. Bài thơ là kết quả của những trãi nghiệm thực va những cảm  xúc sâu xa của tác giả với đồng đội trong chiến dịch Việt Bắc. Bài thơ  nói về tình đồng đội, đồng chí thắm thiết, sâu nặng của những người lính  cách mạng mà phần lớn họ xuất thân từ nông dân. Đồng thời bài thơ cũng  thể hện lên hình ảnh chân thực, giản dị mà cao đẹp của anh bộ đội trong  thời kì đầu của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp còn rất khó khăn  thiếu thốn. 
  
39.   Phạm Tiến Duật là nhà thơ trẻ và lớn lên “trong sắc áo của anh  bộ đội Trường Sơn” giữa những ngày ác liệt nhất của cuộc chiến tranh  nhân dân chống Mỹ.Tiếng thơ Phạm Tiến Duật hình thành và lớn lên với  những bài thơ “ Trường Sơn đông-Trường Sơn tây, lửa đèn, giửi em cô  thanh niên xung phong, nhớ....”đã góp phần trẻ hoá thơ Việt Nam thời  chống Mỹ. Bài thơ “bài thơ về tiểu đội xe không kính” được rút ra trong  tập thơ “vầng trăng-quầng lửa” của tác giả. Trong bài thơ tác giả đã xây  dựng một hìng tượng độc đáo những “chiếc xe không kính” chắn gió vẫn  băng băng trên đường ra trận vì chiến trường miền Nam ruột thịt. 
  
 40.    Nói đến Nguyễn Đình Chiểu không những là nói đến một nhà thơ yêu nước  tiêu biểu nhất của thời kỳ đất nước ta bị thực dân Pháp xâm lược cuối  thế kỷ XIX mà ông còn được nhân dân biết đến như một nhà thơ lớn, ca  ngợi đạo lí làm người, đề cao tiết hạnh của người phụ nữ, ca ngợi lòng  trung hiếu và hành động vị nghĩa của nam giới mà tác phẩm Lục Vân Tiên  là một minh chứng hùng hồn. Lục Vân tiên - nhân vật chính của tác phẩm,  hơn ai hết đã biểu hiện rõ nét lý tưởng của người anh hùng. Đặc biệt là  đoạn trích “Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga” đã để lại trong lòng người  đọc một ấn tượng khó phai mờ về hình ảnh một trang nghĩa sỹ đánh cướp  cứu người. 
  
  41. Nói đến thơ trước hết là nói đến cảm xúc  và sự chân thành. Không có cảm xúc, thơ sẽ không thể có sức lay động  hồn người, không có sự chân thành chút hồn của thơ cũng chìm vào quên  lãng. Một chút chân thành, một chút lãng mạn, một chút âm vang mà Chính  Hữu đã gieo vào lòng người những cảm xúc khó quên. Bài thơ " Đồng chí"  với nhịp điệu trầm lắng mà như ấm áp, tươi vui; với ngôn ngữ bình dị  dường như đã trở thành những vần thơ của niềm tin yêu, sự hy vọng, lòng  cảm thông sâu sắc của một nhà thơ cách mạng. Phải chăng, chất lính đã  thấm dần vào chất thơ, sự mộc mạc đã hòa dần vào cái thi vị của thơ ca  tạo nên những vần thơ nhẹ nhàng và đầy cảm xúc? 
  
  
  42.Chúng  ta đang sống trong một đất nước hoà bình, được sự dìu dắt, yêu thương  của cha mẹ, được đùa vui dưới mái trường đầy ắp tiếng ca. Chúng ta có  thể quên được chăng những trang sử hào hùng ấy, ngày các lớp cha anh đi  trước đã hi sinh cả tính mạng. Máu của các anh đã nhuộm màu phì nhiêu  cho đất nước, sự hi sinh tươi đẹp cho thế hệ chúng ta ngày hôm nay. Các  anh đã hi sinh cả thể xác lẫn tinh thần, hi sinh cả những hạnh phúc mà  lẽ ra các anh phải được hưởng. Chiến tranh, vùng trời của tan thương và  chết chóc. Trong mưa bom lửa đạn, trong chất cay xè của mùi thuốc súng,  tình cảm cao đẹp nhất của tình đồng chí đồng đội trào dâng. Những bùi  ngùi dấu tận đáy lòng của những người cha lên đường chiến đấu gởi lại  quê hương đứa con thân yêu nhất của mình để rồi trong giờ phút hiếm hoi  giữa cuộc hành quân nỗi nhớ con không còn dấu được. Tình cảm thiêng  liêng ấy càng mãnh liệt hơn trong tác phẩm “Chiếc lược ngà” của nhà văn  Nguyễn Quang Sáng. 
  
  43. - Giới thiệu con đường Trường  Sơn trong kháng chiến chống Mĩ - được coi là biểu tượng anh hùng của  cuộc chiến đấu giành độc lập tự do.  
- Nhà văn Lê Minh Khuê đã từng là thanh niên xung phong trên tuyến đường TS máu lửa.  
- Những tác phẩm của chị viết về cuộc sống chiến đấu của bộ đội và thanh  niên xung phong ở đây đã gây được sự chú ý của bạn đọc mà truyện ngắn «  những ngôi sao xa xôi » là một trong những tác phẩm ấy.  
- Truyện viết về 3 cô gái trong một tổ trinh sát mặt đường làm nhiệm vụ  phá bom trên tuyến đường TS đạn bom khốc liệt. Phương Định, nhân vật kể  chuyện cũng là nhân vật chính để lại nhiều ấn tượng đẹp và tình cảm sâu  sắc trong lòng người đọc.  
  
  44. Cách 1 :   
  
- Cuộc kháng chiến chống Mĩ đã đi qua….. nhưng ánh sáng chói lọi của nó  vẫn luôn tồn tại cùng với lịch sử dân tộc ta qua các tác phẩm văn học  như….. Và có những con người bình dị, đã làm nên cuộc kháng chiến ấy, đó  là những người lính, những cô thanh niên xung phong, những chiến sĩ vô  danh…. « Những ngôi sao xa xôi » viết về những con người như vậy. Ba cô  gái thanh niên họp thành một tổ trinh sát mặt đường…. 
  
 Họ đã sống và chết. 
Giản dị và bình tâm 
Không ai nhớ mặt đặt tên 
Nhưng họ đã làm nên đất nước. 
  
  
 Cách 2 :  
- Truyện « những ngôi sao xa xôi » của Lê Minh Khuê được viết năm 1971,  khi cuộc kháng chiến chống Mĩ đang diễn ra vô cùng ác liệt. 
- Truyện  kể lại cuộc sống của ba cô gái thanh niên xung phong làm công  tác trinh sát và phá bom thông đường trên một cao điểm của Trường Sơn  những năm tháng chống Mĩ. Qua đó thể hiện và ca ngợi tâm hồn và phẩm  chất cao đẹp của những người con gái Việt Nam thời chống Mĩ : Hồn nhiên,  trong sáng trong cuộc sống, dũng cảm trong chiến đấu và luôn lạc quan  trước tương lai.  
- Họ đã để lại một ấn tượng rất sâu sắc, giúp người đọc nhận ra rằng  trong chiến thắng vinh quang của dân tộc trước một cường quốc lớn, có  những con người làm việc và hiến dâng cả tuổi xuân, cả máu của mình cho  đất nước. 
  
 45. - Mùa thu quê hương là đề tài gợi cảm xúc  đối với thi nhân song mỗi người cảm xúc về mùa thu theo cảm nhận riêng  của mình. Với nhà thơ Hữu Thỉnh, khoảnh khắc giao mùa từ hạ sang thu  đã  rung động hồn thơ để  thi sĩ vẽ nên một bức tranh thơ: “Sang thu” thật  hay. 
- Bài thơ  được viết theo thể thơ năm chữ : nhịp nhàng, khoan thai, êm  ái, trầm lắng và thoáng chút suy tư… thể hiện một bức tranh thu trong  sáng, đáng yêu ở vùng nông thôn đồng bằng Bắc Bộ. 
  
   46.  Sinh ra và lớn lên trên mảnh đất Trùng Khánh - Cao Bằng ,thấm nhuần  những tinh hoa, cái đẹp của dân tộc Tày , Y Phương (1948) là một nhà thơ  tiêu biểu cho các dân tộc miền núi ."Thơ Y Phương như một bức tranh thổ  cẩm đan dệt nhiều màu sắc khác nhau ,phong phú và đa dạng ,nhưng trong  đó có một màu sắc chủ đạo ,âm điệu chính là  bản sắc dân tộc rất đậm   nét và độc đáo .Nét độc đáo đó nằm ở cả  nội dung và hình thức  .Với Y  Phương ,thơ của dân tộc Tày nói riêng và thơ  Việt Nam nói chung có thêm  một giọng điệu mới ,một phong cách mới "( Từ điển  tác giả ,tác phẩm  văn học Việt Nam ).  
  
   47. Cuộc kháng chiến chống Pháp đã đi qua hơn 50 năm nhưng vẫn để  lại những dấu ấn ko thể mờ phai về những năm tháng hào hùng của dân  tộc. trong những năm tháng ấy đã nảy sinhbiết bao h/ả đẹp mà đẹp nhất là  h/ả ng lính & t/c đồng chí đồng đội của họ. Bên cạnh những bài thơ  nổi tiếng một thời như Nhớ (Hồng Nguyên), Tây tiến (Quang Dũng) thì Đồng  chí của Chính Hữu cũng là một thi phẩm đặc sắc. 
  
 48.      “ Dẫu súng đạn nặng đường ra hỏa tuyến 
                               Đi đường dài em giữ Truyện Kiều theo” 
                                                                 ( Chế Lan Viên) 
  
    Trải qua mấy trăm năm với bao thử thách giông tố của thời gian  Truyện Kiều của ND vẫn giữ vị trí hàng đầu trong nền văn học dân tộc.  Một trong mhững ngyên nhân làm cho TK có sức sống lâu bền trong lòng bạn  đọc là vì nhiều nhân vật của ND đã trở thành bất tử, người đọc nhớ nhân  vật hơn cả cốt truyện. Đó chính là do nghệ thuật miêu tả nhân vật của  ND. Đoạn trích……… sẽ giúp ta hiểu rõ điều đó. 
  
     49. Có  một nhà thơ mà người VN không ai là không yêu mến, có một truyện thơ mà  hơn 200 năm qua ko mấy người VN không thuộc lòng nhiều đoạn hay vài  câu. Người ấy, thơ ấy đã trở thành niềm tự hào của dân tộc VN , đúng như  THữu đã ngợi ca: 
  
  “ Tiếng thơ ai động đất trời 
                   Nghe như non nước vọng lời nghìn thu 
                        Ngàn năm sau nhớ Nguyễn Du 
                   Tiếng thương như tiếng mẹ ru những ngày” 
  
  50.  Khi nói đến tác giả của TK, ko chỉ nhân dân lao động mà tất cả các nhà  văn, nhà nghiên cứu đều thốn nhất tên gọi: “ Đại thi hào dân tộc”. Với  “con mắt trông thấu sáu cõi & tấm lòng nhĩ tới muôn đời” (Mộng Liên  Đường), ND nổi tiếng trước hết bởi cái tâm của một ng luôn nghĩ đến nhân  dân, luôn bênh vực cho nhg cuộc đời, những số phận éo le, oan trái, đặc  biệt là ng phụ nữ trong XH cũ. Những câu thơ của ND sở dĩ có thể khắc  sâu trong lòng đọc như vậy còn bởi trong TK ông đã bộc lộ sự tài hoa,  sắc sảo trong việc miêu tả nhân vật. Đoạn trích….  
  
  51.  ND là một bậc thầy về tả cảnh. Nhiều câu thơ tả cảnh của ông có thể coi  như là chuẩn mực cho vẻ đẹp của thơ ca cổ điển. ND ko chỉ giỏi về tả  cảnh mà còn giỏi về tả tình, tả tâm trạng. tròn quan niệm của ông, hai  yếu tố tình & cảnh ko tách rời nhau mà luôn đi liền với nhau, bổ  sung cho nhau. Đoạn trích KƠLNB  là sự kết hợp giao hòa của hai yếu tố  này. 
  
    52. Chỉ là một tiếng gà mái nhảy ổ cục tác trong  nắng trưa, chỉ là một bếp lửa chờn vờn trong sương sớm,…mà có biết bao  nghĩa tình, mà sao tha thiết, lắng sâu đến thế! Thì ra, có khi  nhg điều  nhỏ nhoi, giản dị nhất lại ẩn chứa tâm tình, chắt đọng những điều  thiêng liêng, là hiện hình của nhg t/c thiết tha chân thành, ko thể nào  quên. Tiếng gà trưa đánh thức trong XQ nhg kỉ niệm về một thời thơ ấu  sống trong tình yêu thương của bà. Còn với Bằng Việt, Bếp lửa lại trở  thành một hình ảnh biểu trưng cho sự ấm áp nồng đượm của tình bà cháu. 
  
 53.  Nguyễn Du là một nhà thơ lớn của dân tộc. ông đã đóng góp cho kho tàng  văn họcVN nhiều tác phẩm đặc sắc, đặc biệt là Truyện Kiều. Đó là một  trong số những đỉnh cao chóingời của nền văn học VN, cũng nhơ Văn học  thế giới. TK không chỉ thành công về mặt nội dung mà còn đặc sắc về mặt  nghệ thuật. Đáng chú ý là bút pháp tả cảnh ngụ tình được thể hiện khá rõ  qua đoạn trích KƠLNB, tiêu biểu nhất là tám câu thơ cuối. 
  
 54. Ra  đời cách đây hơn 50 năm, nhưng truyện ngắn Chiếc lược ngà của nhà văn  Nguyễn Quang Sáng, mỗi lần đọc lại vẫn đem đến cho chúng ta niềm xúc  động lạ thường. Sức hấp dẫn của tác phẩm ko phải chỉ ở cốt truyện ít  nhiều li kì, hay tính cách n.vật khác lạ mà chính là ở nội dung sâu sắc  & cảm động của câu chuyện: Tình cha con sâu nặng trong hoàn cảnh éo  le của chiến tranh. 
  
 55. Mùa xuân vốn là đề tài vô tận  của thi nhân xưa & nay. Nếu như họa sĩ dùng đường  nét & sắc  màu, nhạc  sĩ dùng giai điệu & âm thanh thì thi sĩ lại dùng ngôn từ  để diễn tả cảm xúc của mình- đặc biệt là tình yêu thiên nhiên, yêu cảnh  sắc quê hương. Ta đã từng bắt gặp một sắc cỏ xuân non tơ trong thơ ND,  một nét xuân chín rạo rực của thi sĩ họ Hàn, hay một mùa xuân xanh tươi  tắn nhẹ nhàng trong thơ NBính. Và xúc động biết bao khi ta được hòa mình   vào Mùa xuân nho nhỏ của nhà thơ xứ Huế – Thanh Hải để rồi thêm hiểu  & yêu cuộc sống hơn. 
  
 56. Từ ngàn đời nay văn chương  đã dành bao nhiêu lời đẹp ý hay để nói về người mẹ, về tình mẫu tử,  nhưng đề tài quen thuộc ấy vẫn ko bao giờ là chuyện xưa cũ. Với tuổi ấu  thơ, người mẹ, tình mẹ lại luôn gắn liền với lời ru. Dòng sữa & lời  hát ru ngọt ngào của mẹ đã nuôi đứa trẻ lớn lên “Sữa nuôi phần xác, hát  nuôi phần hồn”(Nguyễn Duy). Tình mẹ & ý nghĩa của lời ru đối với  cuộc đời mỗi con ng đã được nhà thơ Chế Lan Viên gửi gắm trong những vần  thơ nhẹ nhàng mà đậm chất triết lí: Con cò. 
  
 57. Quê hương là gì hả mẹ	 
    Mà cô giáo dạy phải yêu 
    Quê hương là gì hả mẹ	 
    Ai đi xa cũng nhớ nhiều 
                            (Đỗ Trung Quân) 
  
   Trong trái tim mỗi con người luôn có một khoảng dành riêng cho quê  hương, tình cảm ấy dạt dào cháy bỏng & có sức sống mãnh liệt, bền  bỉ. Đặc biệt trong hoàn cảnh khó khăn, nguy hiểm, tình cảm ấy càng tỏa  sáng rạng ngời. Với ngòi bút sắc sảo chân thực cùng tâm hồn đồng cảm sâu  sắc, nhiều nhà văn VN hiện đại đã khắc họa thành công hình ảnh con ng  VN có tình yêu làng quê tha thiết. Nhưng có lẽthành công hơn cả là nhà  văn KL với n.v ông Hai trong truyện ngắn Làng: một lão nông nghèo luôn  nặng lòng với quê hương, tình quê ấy gắn bó hòa nhập trong tình yêu đát  nước. 
  
 58.	Thơ xưa cũng như nay, thiên nhiên luôn là  nguồn cảm hứng sáng tác vô tận cho các nhà văn, nhà thơ. Đặc biệt là ánh  trăng. Xưa, Lý Bạch khi đối diện với vầng trăng đã giật mình thảng thốt  nhớ cố hương. Nay, Nguyễn Duy, một nhà thơ tiêu biểu cho thế hệ trẻ sau  năm 1975 cũng góp vào mảng thơ thiên nhiên một ánh trăng.Và đối diện  trước vầng trăng, người lính đã giật mình  về sự vô tình trước thiên  nhiên, vô tình với những kỉ niệm nghĩa tình của một thời đã qua. Bài thơ  “Ánh trăng” giản dị như một niềm ân hận trong tâm sự sâu kín ấy của nhà  thơ. 
  
 59. Ta gặp đâu đây ngòi bút tài hoa của Nguyễn Duy  trong tác phẩm : “Tre Việt Nam”, “Hơi ấm ổ rơm”..... Nhưng khi hoà bình  lập lại, ông đã chuyển sang một trang mới viết về sự chuyển mình của  đất nước, của con người cuộc sống đời thường đang che lấp mất dần những  điều đáng quý mà họ vốn có. Bài thơ “Ánh trăng” là một bài thơ tiêu biểu  cho chủ đề đó. Bài thơ như một lời tự nhắc nhở của tác giả về những năm  tháng gian lao đã qua của cuộc đời người lính gắn bó với thiên nhiên  đất nước đồng thời thức dậy trong tâm hồn người lính lòng trung hiếu  trọn vẹn với nhân dân. 
  
(Sưu tầm) 
 
 |  
  
 
		
		
		
 
  
 | 
 |