๑๑۩۞۩๑๑...TuThienBao.Com...๑๑۩۞۩๑๑ - Lợi ích của việc chuyển đổi năm tài chính đối với doanh nghiệp

Hiện nay ở nước ta có 4 loại năm tài chính, mỗi năm có 12 tháng và được bắt đầu từ ngày đầu tiên của tháng đầu quý (tức ngày 1/1, 1/4, 1/7 hoặc 1/10), ngoại trừ các trường hợp rất cá biệt được Bộ Tài chính chấp thuận năm tài chính đầu tiên hoặc năm tài chính cuối cùng phải ngắn hơn 15 (mười lăm) tháng. Hiện nay, đại đa số các doanh nghiệp đều lựa chọn niên độ tài chính trùng với năm dương lịch như một thói quen, tức bắt đầu từ ngày 1/1 và kết thúc vào ngày 31/12 hằng năm. Điểm đặc biệt là đa số các công ty niêm yết trên sàn chứng khoán cũng đều chọn niên độ tài chính trùng với năm Dương lịch.

Theo Bộ Tài chính cho biết, có chưa tới 10% số doanh nghiệp đã thay đổi năm tài chính khác với thông lệ, trong khi đó thì thông lệ quốc tế về năm tài chính thường lại không tập trung vào cuối năm như ở Việt Nam.
Từ thực tiễn đó cùng với bối cảnh hiện nay, khi nhà đầu tư nước ngoài cộng tác với doanh nghiệp trong nước ngày càng nhiều, các doanh nghiệp cũng đã và đang tham gia ngày càng sâu rộng trên thị trường tài chính, trong khi đó hiện nay số lượng công ty kiểm toán đủ điều kiện được chấp thuận kiểm toán cho doanh nghiệp trên TTCK vẫn còn hạn chế thì còn có một khó khăn nữa, đó là thói quen của doanh nghiệp trong việc lựa chọn niên độ tài chính trùng với năm dương lịch.
Từ thực tiễn trên, nội dung bài viết sẽ cung cấp cho các doanh nghiệp 3 (ba) vấn đề cơ bản khi cân nhắc, lựa chọn năm tài chính, đó là: Lợi ích của việc chuyển đổi năm tài chính, các qui định pháp lý có liên quan và các công việc phải làm khi doanh nghiệp chuyển đổi năm tài chính.

* Lợi ích của việc chuyển đổi năm tài chính:
- Thứ nhất, Đổi niên độ tài chính để phù hợp với mùa vụ kinh doanh. Trước đây, thường các doanh nghiệp lựa chọn năm tài chính trên cơ sở những đặc thù trong hoạt động SXKD của doanh nghiệp mình. Tuy nhiên, trong vài năm trở lại đây chu kỳ kinh doanh không còn là lý do chính để các doanh nghiệp chuyển đổi năm tài chính bởi lĩnh vực kinh doanh của doanh nghiệp ngày càng đa dạng, nhiều doanh nghiệp không chỉ sản xuất; cung ứng một mà là nhiều mặt hàng; nhiều lĩnh vực kinh doanh khác nhau, do đó mà thị trường cũng ngày càng phong phú, đa dạng.
- Thứ hai, Thay đổi cho phù hợp với thông lệ quốc tế. Việt Nam đã thực hiện chính sách đổi mới và mở cửa nền kinh tế từ năm 1986 (Đại hội Đảng VI), tham gia và cam kết tham gia nhiều tổ chức trong khu vực và quốc tế, phạm vi hoạt động của các doanh nghiệp Việt Nam không chỉ ở trong nước mà đã vươn ra đầu tư ở thị trường quốc tế, trong khi đó thông lệ quốc tế trong việc chuyển đổi năm tài chính đã được thực hiện từ rất lâu.
- Thứ ba, Thay đổi niên độ tài chính chủ yếu để giúp doanh nghiệp tránh một số rắc rối về thủ tục hoặc sự thay đổi chính sách vào cuối năm.
- Thứ tư, Giảm áp lực cho các công ty kiểm toán, nhờ đó mà các công ty kiểm toán sẽ tập trung thời gian tốt hơn cho mỗi cuộc kiểm toán.
- Thứ năm, Giúp các doanh nghiệp niêm yết, công ty đại chúng có được báo cáo kiểm toán chất lượng cao.
- Thứ sáu, Thuận tiện cho việc thuê công ty kiểm toán cũng như giãn tiến độ công việc của mình.

* Các qui định pháp lý có liên quan:
Trước khi Luật kế toán số 03/2003/QH11 được Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XI, kỳ họp thứ 3 thông qua ngày 17/6/2003 và chính thức có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01/01/2004 thì qui định về việc áp dụng năm tài chính chỉ áp dụng đối với doanh nghiệp, tổ chức có vốn nước ngoài. Tuy nhiên từ ngày 01/01/2004 đến nay, việc áp dụng năm tài chính không còn giới hạn ở doanh nghiệp, tổ chức có vốn nước ngoài nữa (thể hiện ở Điều 2 Luật kế toán) mà đã có sự thông thoáng đối với rất nhiều đối tượng, trong đó có các doanh nghiệp nói chung.
Tại Khoản 1a, Điều 13 Luật kế toán số 03/2003/QH11 có quy định:
“1. Kỳ kế toán gồm kỳ kế toán năm, kỳ kế toán quý, kỳ kế toán tháng và được quy định như sau:
a) Kỳ kế toán năm là mười hai tháng, tính từ đầu ngày 01 tháng 01 đến hết ngày 31 tháng 12 năm dương lịch. Đơn vị kế toán có đặc thù riêng về tổ chức, hoạt động được chọn kỳ kế toán năm là mười hai tháng tròn theo năm dương lịch, bắt đầu từ đầu ngày 01 tháng đầu quý này đến hết ngày cuối cùng của tháng cuối quý trước năm sau và thông báo cho cơ quan tài chính biết”.
Tại Tiết a, Khoản 1, Điều 9 Thông tư số 28/2011/TT-BTC ngày 28/02/2011 hướng dẫn thi hành một số điều của Luật quản lý thuế, hướng dẫn thi hành Nghị định số 85/2007/NĐ-CP ngày 25/5/2007 và Nghị định số 106/2010/NĐ-CP ngày 28/10/2010 của Chính phủ có qui định:
“d) ... Kỳ tính thuế năm của thuế thu nhập doanh nghiệp hoặc thuế tài nguyên được tính theo năm dương lịch hoặc năm tài chính của người nộp thuế. Kỳ tính thuế năm của các loại thuế khác là năm dương lịch”.
Tại Tiết e, Khoản 3, Điều 9 Thông tư số 28/2011/TT-BTC nêu trên có qui định:
“e) Thời hạn nộp hồ sơ quyết toán thuế năm chậm nhất là ngày thứ chín mươi, kể từ ngày kết thúc năm dương lịch hoặc năm tài chính”.
Tại Khoản 2, Khoản 4, Điều 3 Thông tư số 123/2012/TT-BTC ngày 27/7/2012 của Bộ Tài chính Hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp số 14/2008/QH12 và hướng dẫn thi hành Nghị định số 124/2008/NĐ-CP ngày 11/12/2008, Nghị định số 122/2011/NĐ-CP ngày 27/12/2011 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp có qui định:
“2. Kỳ tính thuế được xác định theo năm dương lịch. Trường hợp doanh nghiệp áp dụng năm tài chính khác với năm dương lịch thì kỳ tính thuế xác định theo năm tài chính áp dụng. Kỳ tính thuế đầu tiên đối với doanh nghiệp mới thành lập và kỳ tính thuế cuối cùng đối với doanh nghiệp chuyển đổi loại hình doanh nghiệp, chuyển đổi hình thức sở hữu, sáp nhập, chia tách, giải thể, phá sản được xác định phù hợp với kỳ kế toán theo quy định của pháp luật về kế toán.
4. Trường hợp doanh nghiệp thực hiện chuyển đổi kỳ tính thuế thu nhập doanh nghiệp (bao gồm cả chuyển đổi kỳ tính thuế từ năm dương lịch sang năm tài chính hoặc ngược lại) thì kỳ tính thuế thu nhập doanh nghiệp của năm chuyển đổi không vượt quá 12 tháng. Doanh nghiệp đang trong thời gian được hưởng ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp mà có thực hiện chuyển đổi kỳ tính thuế thì doanh nghiệp được lựa chọn: Ưu đãi trong năm chuyển đổi kỳ tính thuế hoặc nộp thuế theo mức thuế suất phổ thông của năm chuyển đổi kỳ tính thuế và hưởng ưu đãi thuế sang năm tiếp theo”.
Ví dụ 1: Doanh nghiệp A (DN A) kỳ tính thuế thu nhập doanh nghiệp năm 2011 áp dụng theo năm dương lịch, đầu năm 2012 lựa chọn chuyển đổi sang năm tài chính từ ngày 01/4 năm này sang ngày 31/03 năm sau, thì kỳ tính thuế thu nhập doanh nghiệp năm chuyển đổi (năm chuyển đổi 2012) được tính từ ngày 01/01/2012 đến hết ngày 31/03/2012 (3 tháng), kỳ tính thuế TNDN năm tiếp theo được tính từ ngày 01/04/2012 đến hết ngày 31/03/2013.
Ví dụ 2: Cũng trường hợp nêu trên nhưng DN A được hưởng ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp (miễn thuế 2 năm, giảm 50% thuế TNDN trong 3 năm tiếp theo), năm 2009 bắt đầu được miễn thuế thì DN A sẽ hưởng ưu đãi thuế như sau (miễn thuế năm 2009, 2010; giảm 50% thuế năm 2011, 2012, 2013).
Trường hợp doanh nghiệp lựa chọn giảm 50% thuế theo kỳ tính thuế năm chuyển đổi 2012 thì doanh nghiệp tiếp tục thực hiện giảm 50% thuế TNDN năm chuyển đổi và năm tính thuế tiếp theo (năm tài chính 2012 từ 1/4/2012 đến 31/3/2013).
Trường hợp doanh nghiệp lựa chọn không hưởng ưu đãi giảm 50% thuế TNDN đối với kỳ tính thuế TNDN năm chuyển đổi 2012 (kỳ tính thuế năm chuyển đổi 2012 kê khai nộp thuế theo mức thuế suất phổ thông) thì doanh nghiệp được giảm 50% thuế TNDN năm tài chính 2012 (từ 1/4/2012 đến 31/3/2013) và năm tài chính 2013 (từ 1/4/2013 đến 31/3/2014).

* Các công việc phải làm khi doanh nghiệp chuyển đổi năm tài chính:
- Thông báo cho cơ quan thuế biết trước khi thực hiện.
- Lập và thông báo thay đổi thông tin đăng ký thuế gửi cơ quan thuế theo mẫu số 08-MST (Tờ khai điều chỉnh đăng ký thuế) ban hành kèm theo Thông tư số 80/2012/TT-BTC ngày 22/5/2012 của Bộ Tài chính hướng dẫn Luật quản lý thuế về đăng ký thuế trong thời hạn 5 (năm) ngày kể từ ngày có sự thay đổi.
- Công ty phải thực hiện lập báo cáo tài chính, báo cáo quyết toán thuế TNDN riêng cho từng kỳ kế toán năm và nộp cho cơ quan thuế trực tiếp quản lý (chậm nhất là ngày thứ chín mươi kể từ ngày kết thúc năm tài chính) theo đúng thời hạn quy định. Thuế TNCN được quyết toán theo năm dương lịch.
- Thực hiện đúng chế độ về kế toán, kiểm toán.

Văn Hồng Quý (Cục Thuế tỉnh Hòa Bình)